Chikungunya fever
 |
| CDC: ประเทศที่มีการรายงานการพบเชื้อนี้ |
- Chikungunya ติดต่อโดยมียุงลายบ้าน (Aedes aegypti) และยุงลายสวน (Aedes albopictus) เป็นพาหะเช่นเดียวกับเชื้อ Dengue และ Zika viruses นอกจากนี้ยังพบการติดต่อจากแม่สู่ลูก (โดยเฉพาะถ้ามีอาการช่วง 2 วันก่อนคลอด) และทางเลือด
- S&S: หลังจากระยะฟักตัว 3-7 วัน (1-14 วัน)จะมีอาการไข้เฉียบพลัน อ่อนเพลีย ไข้มักเป็นนาน 3-5 วัน (1-10 วัน)
- มีอาการปวดหลายข้อ (> 10 ข้อ)มักเริ่มเป็นในวันที่ 2-5 (มีการระบาดที่มีอาการปวดข้อนำมาก่อนไข้)มักเป็นทั้งสองข้างในลักษณะสมมาตรกัน เป็นที่ข้อส่วนปลายมากกว่า และมีอาการฝืดตึงตอนเช้า
- ผื่นผิวหนังแบบ macular หรือ maculopapular rashมักเป็นหลังวันที่ 3 และเป็นนาน 3-7 วัน
- ภาวะแทรกซ้อนมักพบในคนสูงอายุ > 65 ปีและในคนที่มีโรคเรื้อรัง (DM, CVD) ได้แก่ cardiopulmonary decompensation, myocarditis, acute hepatitis, renal failure, meningoencephalitis, acute flaccid paralysis, GBS, myelitis, seizure, CN palsies
- Chronic arthritis/arthralgiaพบได้ถึง 25-75% ของผู้ป่วย อาจคงอยู่หลายสัปดาห์ หลายเดือน ถึงหลายปีได้ มักเป็นที่ข้อเดียวกับช่วงเจ็บป่วยเฉียบพลัน เป็นการปวดกำเริบขึ้นใหม่หรือปวดต่อเนื่องมา อาจปวดจนทำอะไรไม่ได้ อาการฝืดตอนเช้ามักเป็นนาน อาจเป็นโรคข้ออักเสบใหม่หรือเป็นการกำเริบจากโรคข้อที่มีอยู่เดิม ตรวจร่างกายมักไม่พบลักษณะของการอักเสบ
- Ixพบ lymphopenia, thrombocytopenia ประมาณ 50% และเป็นชั่วคราว อาจมี hepatic transaminase และ creatinine เพิ่มขึ้น
- Dx:
- Chikungunya viral RNA (RT-PCR) ในรายที่มาในวันที่ 1-7 (ตรวจพบใน 5 วันแรก)
- Chikungunya virus serology (ELISA หรือ IFA) ในรายที่ตรวจ RT-PCR negative หรือมาตั้งแต่วันที่ 8
- Chikungunya IgM antibodies (ELISA) เริ่มตรวจพบในวันที่ 5 (1-12) และคงอยู่นานได้ถึง 3 เดือน
- Chikungunya IgG antibodies (ELISA) ตรวจพบประมาณ 2 สัปดาห์และคงอยู่หลายปี
- Tx: รักษาแบบประคับประคอง (rest, fluid, acetaminophen) ส่วนใหญ่อาการดีขึ้นภายใน 1 เดือน
- ในรายที่สามารถ exclude การติดเชื้อ dengue ได้(หรือ14 วันหลังเริ่มมีอาการ + ไม่มีไข้ 48 ชั่วโมง + ไม่มี warning signs ของ dengue)แนะนำให้ NSAIDs เพื่อบรรเทาอาการ
- ในรายที่ musculoskeletal symptoms ไม่ดีขึ้นหลังให้ NSAIDs 2-3 สัปดาห์ โดยเฉพาะ severe synovitis, joint swelling, persistent elevation ของ inflammatory markers แนะนำให้ prednisolone 10-20 mg OD x 5 d then taper over 10 d ในบางรายที่มีอาการมากอาจต้องให้ dose สูงขึ้น (prednisolone 0.5 mg/kg OD) และบางรายอาจต้องให้นาน 1-2 เดือน
- ถ้ามี chronic arthritis > 3 เดือนที่ไม่สามารถลดขนาดยา prednisolone ได้ แนะนำให้ refer พบ rheumatologist เพื่อพิจารณาให้ DMARD (MTX, SSZ)หรือ TNF inhibitorถ้ามีอาการทาง axial spine
- Prevention: ลดการแพร่กระจายเชื้อโดยป้องกันไม่ให้ยุงกัดในช่วงสัปดาห์แรกของการเจ็บป่วย
Ref: Up-To-Date