Compartment syndrome
เกิดเมื่อมีการเพิ่มขึ้นของความดันภายใน closed fascial space เป็นเวลานาน ซึ่งอาจเกิดจาก volume ภายใน compartment เพิ่มมากขึ้น (hemorrhage, edema จาก reperfusion injury) หรือเกิดจากขนาดของ compartment ลดลง (cast, tight dressing) ถ้า delta pressure หรือความแตกต่างระหว่าง dBP กับ intracompartmental pressure> 10-35 mmHg ติดต่อกันหลายชั่วโมง (muscle 3-4 h, nerve 2 h)จะทำให้เกิด cell death ได้(delta pressure > 30 mmHg = acute compartment syndrome)
ซักประวัติและตรวจร่างกาย
- อาจมีประวัติ trauma (เช่น crush injury, tibial fracture) หรือไม่มีประวัติ direct trauma (เช่น rhabdomyolysis, hemophilia)
- มีอาการปวดรุนแรงใน compartment นั้นๆ มีลักษณะตึงแน่น เมื่อบีบหรือทำ active/passive stretching จะปวดมากขึ้น อาจมี numbness, dysesthesia; ตรวจ distal pulse, color, temperature จะปกติ
การวัด compartment pressure
Stryker intra-compartment pressure monitor
- เตรียมอุปกรณ์ ได้แก่ Stryker handle pressure monitoring unit และ 3-mL syringe ที่ดูด NSS ไว้แล้วต่อกับ side-port diaphragm chamber
- ฉีดยาชาในบริเวณที่จะตรวจ จัดแขนขาที่จะตรวจให้อยู่ในระดับหัวใจ
- ใส่ needle with diaphragm chamber ประกอบเข้ากับตัวเครื่อง
- เอียงเข็ม 45oค่อยๆดัน saline เพื่อไล่อากาศออกไป
- กดปุ่ม “ZERO” จะมี “00” ขึ้นที่หน้าจอ
- แทงเข็มให้ตั้งฉากกับผิวหนัง ทดสอบโดยทำ pressure-increasing maneuvers
- ฉีด saline < 0.3 mL ช้าๆ
- รอจนหน้าจอได้ค่าที่คงที่ ตรวจ 2 ครั้งในแต่ละ compartment และตรวจภายใน 5 cm จาก fracture site
 |
| Stryker method |
Compartment | Painful passive motion | Compartment measure site |
Forearm | ||
Dorsal | Digital flexion | จัด forearm ในท่า supination และ elbow flexion; ระหว่าง proximal-middle thirds; 1-2 cm lateral ต่อ posterior aspect ของ ulna แทงเข็มลึก 1-2 cm |
Volar | Digital/wrist extension | จัด forearm ในท่า supination; ระหว่าง proximal-middle thirds; medial ต่อ palmaris longus ชี้เข็มไปที่ posterior border ของ ulna ลึก 1-2 cm |
Lateral (mobile wad) | Wrist ulnar deviation | จัด forearm ในท่า supination; ระหว่าง proximal-middle thirds; ส่วน lateral ที่สุดของ forearm แทงเข็มลึก 1-2 cm |
Leg | ||
Anterior | Toe flexion, plantar flexion | ระหว่าง proximal-middle thirds; 1 cm lateral ต่อ anterior border ของ tibia |
Superficial posterior | Foot dorsiflexion | ระหว่าง proximal-middle thirds; 3-5 cm จาก midline ชี้เข็มไปกลางขา ลึก 2-4 cm |
Deep posterior | Toe extension, ankle eversion | ระหว่าง proximal-middle thirds; หลังต่อ medial border ของ tibia ชี้เข็มไปที่ posterior border ของ fibula ลึก 2-4 cm |
Lateral | Foot/ankle inversion | ระหว่าง proximal-middle thirds; หน้าต่อ posterior border ของ fibula ชี้เข็มไปทาง fibula ลึก 1-1.5 cm |
Gluteal | Hip flexion | นอนคว่ำ แทงเข็มในจุดที่เจ็บมากที่สุด ลึก 4-8 cm (spinal needle) |
Foot | ||
Medial | ใต้ต่อ base ของ 1st MT ภายใน abductor halluces muscle ลึก 1-1-1.5 cm | |
Central (calcaneal) | ใต้ต่อ base ของ 1st MT ผ่าน abductor halluces muscle ลึก 3 cm | |
Lateral | ใต้ต่อ base ของ 5th MT แทงเข็มขนานกับ plantar surface ลึก 1-1.5 cm | |
Intrinsic (interosseous) | Dorsum ของ 2ndและ 4th web space ที่ base ของ MT | |
Dx: MAP – compartment pressure < 30 mmHg มี accuracy ดีกว่าวิธีอื่น (หรือใช้ DBP – compartment pressure < 30 mmHg มี specificity สูงกว่า)
Tx:
- O2 supplement, BP support (แก้ไขภาวะ hypotension), remove cast/dressing, จัดให้แขนขาที่เป็นอยู่ในระดับหัวใจ
- Hemophilia หรือ on anticoagulant ให้ factor replacement
- Surgical fasciotomy; **ถ้าเป็นนาน > 24-48 ชั่วโมง อาจเกิด permanent damage ไปแล้ว การทำ fasciotomy อาจไม่ได้ประโยชน์
Ref: Tintinalli ed8th